Belirli Süreli İş Sözleşmeleri

 

Belirli Süreli İş Sözleşmeleri nedir?

Belirli Süreli İş Sözleşmeleri iş hayatında sıkça karşılaştığımız bir kavramdır.Belirli süreli sözleşmelerinin tanımı 4857 sayılı kanunun 11’inci maddesinde açıklanmıştır. Buna göre;“ Belirli süreli işlerde veya belli bir işin tamamlanması veya belirli bir olgunun ortaya çıkması gibi objektif koşullara bağlı olarak işveren ile işçi arasında yazılı şekilde yapılan iş sözleşmesi belirli süreli iş sözleşmesidir.”

Kimleri belirli sürelerle istihdam edebilirim?

Yukarıdaki madde bulunan “belirli süreli işlerde(örneğin 8 ay çalışılması)” veya “belirli bir işin tamamlanması(fuar boyunca tercümanlık)” hepimiz tarafından anlaşılabilen kavramlar. Ancak “belirli bir olgunun ortaya çıkması” kavramını incelemekte fayda var. Örneğin bir anda yoğun bir turist kafilesi ile karşılaşan bir otel, halihazırdaki personelleri ile müşterilerine hizmet veremeyebilir. İlave bir iş gücü gereksinimine ihtiyacı vardır. İşte burada işyerinde yeni bir olgu oluşmuştur ve işveren ilave işgücünü ortaya çıkaran belirli bir olguya istinaden belirli süreli iş sözleşmesi ile personel istihdam edebilir. Maddenin devamındaki “objektif koşullar” ise ortaya çıkan olgu ile personel istihdamının doğru istikametli değerlendirilmesidir. Örneğin hem salça hem de turşu imalatı yapan bir firmaya yüklü bir salça siparişi geldiğini düşünürsek, bu firma işyerinde belirli bir olgu ortaya çıktığı gerekçesiyle turşu bölümüne alacağı personelleri belirli süreli olarak istihdam edemez.

Belirsiz süreli iş sözleşmesini kaç defa uzatabilirim?

Bu hususda yine 4857 sk 11’inci maddedenin 2’nci fıkrasında açıklanmaktadır. “Belirli süreli iş sözleşmesi, esaslı bir neden olmadıkça, birden fazla üst üste (zincirleme) yapılamaz. Aksi halde iş sözleşmesi başlangıçtan itibaren belirsiz süreli kabul edilir.” Yani belirli süreli sözleşmeler en fazla 1 kez yenilenebilir. (Birden fazla yenilenen belirli süreli iş sözleşmesinin sonrasında belirsiz süreli iş sözleşmesi olarak kabul edildiğine dair bkz.Y9HD 5.05.2005 E.2005/12170 – K.2005/15792)

Belirli süreli iş sözleşmesi bittikten sonra uzatmadım ama işçi çalışmaya devam etti. İş akdi ne zaman son bulacak?

6098 sayılı TBK’nun 430 maddesinde “Belirli Süreli Sözleşmenin Sona Ermesi” hükmü açıklanmaktadır. 430’uncu maddenin 1’inci fıkrasında “Belirli süreli hizmet sözleşmesi, aksi kararlaştırılmadıkça, fesih bildiriminde bulunulmasına gerek olmaksızın, sürenin bitiminde kendiliğinden sona erer.” hükmü bulunmaktadır. Ancak süre bitiminden personel çalışmaya devam ediyorsa TBK md 430/2’deki hüküm gereği (“Belirli süreli sözleşme, süresinin bitiminden sonra örtülü olarak sürdürülüyorsa, belirsiz süreli sözleşmeye dönüşür.”)belirsiz süreli sözleşme olarak devam eder.

Belirli Süreli Sözleşmesi bulunan personelin ihbar tazminatı hakları nelerdir?

Belirli süreli sözleşmeler bitiş süresi önceden belirlenmiş sözleşmeler olduğu için “ihbar süreleri/ihbar tazminatı” söz konusu değildir.

Belirli Süreli İş Sözleşmeleri Nasıl Sona Erer ve Kıdem Tazminatı Hususları nelerdir?

1. Kendiliğinden
   1. Ölüm(İşçinin ölmesi kıdem tazminatına hak kazandırabilecek hallerdendir.)
   2. Süresinin dolması(TBK md.430/I’e göre süre belirli süreli sözleşmeler süre bitiminde bildirime gerek olmaksızın kendiliğinden son bulur. Sürenin kendiliğinden sona ermesi kıdem tazminatı hakkı doğurmaz. Öte yandan Yargıtay’ın belirli bir neden göstermeden yenilememeyi kıdem tazminatı alabilir hükmü de vardır.YHGK 1.04.2015 E.2013/22-1943 – K.2015/1131)
2. Anlaşma yoluyla(İkale Sözleşmesiyle)
3. Fesih ile
   1. Bildirimli fesih (Belirli süreli iş sözleşmeleri normalde bildirimli fesih ile feshedilemezler. İstisnası TBK md.430 uyarınca on yıldan uzun süreli hizmet sözleşmelerinin altı ay bildirimle feshedebilir, kıdem tazminatını alır.)
   2. Bildirimsiz(derhal)fesih
      1. İşveren tarafından derhal fesih(4857 sk 25/II dışında nedenlerle fesih yapılması dışında kıdem tazminatı hakkı vardır.)
      2. İşçi tarafından derhal fesih(haklı bir sebep fesih yapıyorsa kıdem tazminatı hakkı vardır, eğer geçerli sebep ile fesih yoksa işveren işçinin çalışmamasından dolayı uğradığı zararın karşılığını talep edebilir. TBK md.439)

Belirli Süreli İş Sözleşmesinde İş İade Hakkı/İş Güvencesi

Belirli süreli sözleşmelerin en ayırt edici özelliği, işçiye işe iade hakkı tanımamasıdır. İş Güvencesi kavramı 4857 md 18’de açıklanmıştır. Buna göre iş güvencesinden yararlanabilmek için en önemli parametrelerden biri işçi ve işveren arasında yapılan sözleşmenin kısmi veya tam zamanlı olup olmadığı farketmeksizin “belirsiz süreli iş sözleşmesi” olmasıdır. İş güvencesi, İş kanununda sadece belirsiz süreli iş sözleşmesiyle çalışanlara tanınmış bir haktır. Dolayısıyla belirli süreli iş sözleşmeleriyle çalışan işçiler “iş güvencesi” hükümlerinden yararlanamayacaktır.( Y.9.HD., 13.2.2007 Tarih, E.2006/32500, K.2007/3291, Y.9.HD., 5.2.2007 Tarih, E.2006/31127, K.2007/2013, Y.9.HD., 22.1.2007 Tarih, E.2006/27685, K.2007/120)

Ancak unutulmamalıdır ki iş kanunun getirdiği yükümlülüklerden kurtulmak amacıyla veya işçiye işe iade hakkı tanımamak amacıyla ya da belirli süreli iş sözleşmesi şartlarını taşımadığı tespit edilen iş ilişkileri belirsiz olarak değerlendirilir. Bu durumda da işçinin işe iade hakkı vardır.

 

Pentanova Haftalık Bültenleri instagramda da takip ediniz.