4857 Sayılı İş Kanununda engelli işçilere ilişkin ayrık bir çalışma saati belirlenmemiştir. Buna göre engelli işçiler de diğer işçiler gibi çalışma saati haftada 45 saat olacak şekilde günde 11 saati geçmemek üzere çalıştırılabilirler. Ancak iş sözleşmesi yada toplu iş sözleşmesinde konuyla ilgili bir düzenleme varsa ve yasal çalışma saatinin altında bir çalışma belirlenmişse bu durumda engelli işçiler için iş sözleşmesi yada toplu iş sözleşmesinde belirtilen saatlere göre çalıştırılma esastır.
İş mevzuatında engelli işçilere fazla çalışma yaptırılamayacağına ilişkin bir yasak da yoktur. Engelli işçilere de fazla çalışma yapmadan önce onayları alınmak kaydı ile fazla çalışma yaptırılabilir.
İş Kanununa İlişkin Fazla Çalışma ve Fazla Sürelerle Çalışma Yönetmeliğinde fazla çalışma yapılamayacak işler ve fazla çalışma yapamayacak kişiler tek tek sayılmıştır.
Söz konusu yönetmeliğe göre fazla çalışma yapılamayacak işler aşağıda belirtilmiştir.
- İş Kanununun 63 üncü maddesinin son fıkrası uyarınca sağlık kuralları bakımından günde ancak 7,5 saat ve daha az çalışılması gereken işlerde,
- Aynı Kanunun 69 uncu maddesinin l inci fıkrasındaki tanıma göre gece sayılan gün döneminde yürütülen işlerde (şu kadar ki, gündüz işi sayılan çalışmalara ek olarak bu Yönetmelikte öngörülen fazla çalışmalar gece döneminde yapılabilir),
- Maden ocakları, kablo döşemesi, kanalizasyon, tünel inşaatı gibi işlerin yer ve su altında yapılanlarında,
Aynı yönetmeliğe göre fazla çalışma yaptırılamayacak işçiler aşağıda belirtilmiştir.
- 18 yaşını doldurmamış işçiler,
- İş sözleşmesi veya toplu iş sözleşmesi ile önceden veya sonradan fazla çalışmayı kabul etmiş olsalar bile sağlıklarının elvermediği işyeri hekiminin veya Sosyal Sigortalar Kurumu Başkanlığı hekiminin, bunların bulunmadığı yerlerde herhangi bir hekimin raporu ile belgelenen işçiler,
- İş Kanununun 88 inci maddesinde öngörülen Yönetmelikte belirtilen gebe, yeni doğum yapmış ve çocuk emziren işçiler,
- Kısmi süreli iş sözleşmesi ile çalıştırılan işçiler.
- 4857 sayılı Kanunun 42 nci maddesi uyarınca zorunlu nedenler ve 43 üncü maddesi uyarınca olağanüstü haller dışında yer altında maden işlerinde çalışan işçilere fazla çalışma yaptırılamaz.
- Kısmi süreli iş sözleşmesi ile çalışan işçilere fazla sürelerle çalışma da yaptırılamaz.
Görüldüğü üzere fazla çalışma yapamayacak kişiler arasında engelli işçiler bulunmamaktadır. Ancak engelli işçinin sağlık yönünden fazla çalışmasına engel bulunduğuna ilişkin bir hekim raporu olması halinde bu kişiye fazla çalışma yaptırılamaz.
Engelli işçi fazla çalışma konusunda onay verirse, yapmış olduğu iş yukarıda belirtilen işlerden değilse ve fazla çalışma yapmasının sağlık yönünden uygun olmadığına ilişkin bir raporu yoksa fazla çalışma yapmasında bir sakında yoktur.
Yurtiçinde İşe Yerleştirme Hizmetleri Hakkında Yönetmelikte de engellilerle ilgili aşağıdaki düzenlemelere yer verilmiştir.
- İşverenler, işyerlerini engellilerin çalışmalarını kolaylaştıracak ve işin engelli çalışana uygunluğunu sağlayacak şekilde hazırlamak, sağlıkları için gerekli tedbirleri almak, mesleklerinde veya mesleklerine yakın işlerde çalıştırmak, işleriyle ilgili bilgi ve yeteneklerini geliştirmek, çalışmaları için gerekli araç ve gereçleri sağlamak zorundadırlar.
- Uygun koşulların varlığı halinde çalışma sürelerinin başlangıç ve bitiş saatleri iş kanunlarında belirtilen sürelerden az olmamak koşuluyla engellinin durumuna göre belirlenebilir.
- Yer altı ve su altı işlerinde engelli işçi çalıştırılamaz.
- Engelliler, sağlık kurulu raporunda çalıştırılamayacakları belirtilen işlerde çalıştırılamaz.
