Yıllık izin hakkı Anayasal temeli olan bir dinlenme hakkı olup, işçinin iş sözleşmesinin devamı sırasında ücrete dönüşmez ve bu haktan vazgeçilemez. İşçinin iş sözleşmesinin devamı süresinde kullanmadığı yıllık izinlere ait ücreti istemesi mümkün değildir. Bu yüzdendir ki yıllık izin hakkından vazgeçilemediği gibi, işveren tarafından bu hakka el konulamaz ya da işçinin kendi isteği ve rızası olsa bile bu hak paraya çevrilemez.
FASILALI ÇALIŞMA NEDİR ?
Fasılalı çalışma, aralıklı çalışma anlamına gelmekte ve işçi ile işveren arasındaki kesintili iş ilişkisini ifade etmektedir. Daha açık bir anlatımla, işçi bir işyerinde bir süre çalıştıktan sonra ayrılıyor ve ilerleyen dönemlerde tekrar aynı işverene ait aynı/farklı işyerlerinde çalışmaya devam etmesi durumudur. Bunun iki veya daha fazla tekrarlanabilmesi mümkündür.
Fasılalı çalışmalarda önceki dönem çalışmasının da ekleneceğine Yargıtay kararı ile görmekteyiz. “İşçinin aralıklı olarak aynı işverene ait işyerinde çalışması halinde, önceki dönemin kıdem tazminatı ödenerek feshedilmiş olması, izin yönünden sürelerin birleştirilmesine engel oluşturmaz. Yine, önceki çalışılan sürede bir yılı doldurmadığı için izne hak kazanılmayan süreler de işçinin aynı işverene ait işyeri ya da işyerlerindeki sonraki çalışmalarına eklenerek yıllık izin hakkı belirlenmelidir. Yıllık izin, özde bir dinlenme hakkı olup, aralıklı çalışmalarda önceki dönem zamanaşımına uğramaz.” (YARGITAY 7. Hukuk Dairesi 2016/14968 2016/10898 Karar Tarihi: 17.05.2016 )
FASILALI ÇALIŞMALARDA KIDEM TAZMİNATI NEDİR ? VE SENELİK İZİN NASIL HESAPLANIR?
Konuyu farklı versiyonlar ve örneklerle ele alalım.
1. BİR YILI AŞMAYAN ÇALIŞMALAR
a. İşveren Tarafından Fesih : Eğer çalışan bir işyerinde bir yılı tamamlayamadı ve işveren tarafından da iş akdi sonlandırıldı ise sonradan aynı işverene ait işyerlerinde işe başlaması halinde gerek kıdem gerekse de yıllık izin süresinin önceki çalışmanın üzerine eklenerek yapılır.
Örnek 1 : (A) şirketinde çalışan bir personel işe girdikten 10 ay sonra iş akdi işveren tarafından sonlandırılmış olsun. Bu durumda gerek kıdem tazminatına gerekse de yıllık izin hakkına sahip olamayacaktır. Ancak belirli bir süre sonra aynı işverene ait aynı/farklı işyerinde işe başlaması halinde 2 aylık bir çalışması ile kıdem tazminatı ve yıllık izne hak kazanacaktır.
b. İşçi Tarafından Fesih: Eğer çalışan bir işyerinde bir yılı tamamlayamadı ve iş akdini kendi iradesi ile sonlandırdı ise sonradan aynı işverene ait işyerlerinde işe başlaması halinde kıdem tazminatı ilk kez işe girmiş gibi değerlendirilerek hesaplanmaya başlanır(Çünkü ilk işten ayrılırken kıdem tazminatı hak sağlar koşullar yerine getirilmemiştir. “Önceki dönemde işçi kıdem tazminatı almışsa veya önceki dönemde iş sözleşmesi kıdem tazminatına hak kazanılmayacak şekilde sona ermişse (işçinin istifası, işverenin haklı feshi), önceki dönem tasfiye edilmektedir” (Y9HD, E. 2016/22429 K. 2020/19396, T. 21.12.2020)). Yıllık izin süresi önceki çalışmanın üzerine eklenerek yapılır.
Örnek 2 : (A) şirketinde çalışan bir personel işe girdikten 10 ay sonra iş akdini kendi sonlandırmış olsun. Bu durumda gerek kıdem tazminatına gerekse de yıllık izin hakkına sahip olamayacaktır. Ancak belirli bir süre sonra aynı işverene ait aynı/farklı işyerinde işe başlaması halinde 2 aylık bir çalışması sadece yıllık izne hak kazanacaktır. Kıdem tazminatına hak kazanabilmek için müteakip girişinden sonra 12 ay çalışması gerekmektedir.
2. TAM YILDAN KALAN SÜRELER
Tam yıl üzerinde olan sürelerde eğer çalışan kıdem tazminatına hak kazanıyorsa günü gününe tazminat hakkını alır. Dolayısıyla durumu sadece yıllık izin hesabı üzerinden incelemek doğru olacaktır.
Örnek 3 : (A) şirketinden çalışan bir personel işe girdikten 18 ay sonra iş akdi işveren tarafından sonlandırılmış ve yıllık iznini de hiç kullanmamış olsun. 18 aylık kıdemi kendisine ödenir. Hak ettiği bir yıllık ücretli izin hakkı kendine ödenir. Sonrasında aynı işverene ait aynı/farklı işyerinde işe başlaması halinde 6 ay geçmesi durumunda 14 günlük yıllık izne hak kazanacaktır. Fesih işçi tarafından yapılsa da sonradan işe girmesi halinde 6 ay geçince 14 gün yıllık izin hakkı doğacaktır.
Örnek 4 : (A) şirketinden çalışan bir personel işe girdikten 5 yıl 8 ay sonra iş akdi işveren tarafından sonlandırılmış ve 5 yıllık iznini de kullanmış olsun. 5 yılı 8 aylık kıdemi kendisine ödenir. Hak ettiği yıllık izinlerin hepsini kullandığı için izin ücreti ödemesi yapılmaz. Sonrasında aynı işverene ait aynı/farklı işyerinde işe başlaması halinde 4 ay geçmesi durumunda 20 günlük yıllık izne hak kazanacaktır. Fesih işçi tarafından yapılsa da sonradan işe girmesi halinde 4 ay geçince 20 gün yıllık izin hakkı doğacaktır.
Kıdem tazminatına dair detayların yer aldığı 1475 sayılı İş Kanunu için TIKLAYINIZ.
Sorularınız için Bize Danışın.
