Merhaba,
Bilindiği gibi 01.07.2021 tarihi itibariyle işçi çıkarma yasağı sona ermiştir. Yaklaşık bir yıldır devam eden işçi çıkarma yasağı sonrası işyerlerinde işçi çıkarımları başlamıştır. Toplu işçi çıkarımı yasağının ihlal edilmemesi için aşağıdaki hususlara dikkat edilmelidir.
***Toplu işçi çıkarma ekonomik, teknolojik veya yapısal sebeplerden kaynaklı olarak İş Kanunu’nun 17’nci maddesi uyarınca çok sayıda çalışanın iş sözleşmesinin fesih edilmesidir.(iş sözleşmesi haklı olarak feshedilen veya istifa eden işçiler toplu işçi çıkarımı kapsamında (çıkarılan işçi sayısı hesap edilirken) değerlendirilmezler. Bu kişiler için bildirim yapılmasına gerek yoktur.
***Çalışan işçi sayısı ile iş sözleşmesi feshedilen işçi sayılarının tespitinde; işverene tabi veya işletme bünyesindeki toplam işçi sayılarının değil, toplu işçi çıkarımının yapıldığı her bir işyerinin ayrı ayrı değerlendirilmesi gerekir
***Toplu işçi çıkarmadan bahsedebilmek için öncelikle işyerinde işçi sayısının belirlemek gerekir.
***İşyerinde 20’den az işçi varsa herhangi bir kural olmadan işçi çıkarılabilir.
- a) İşyerinde çalışan işçi sayısı 20 ile 100 işçi arasında çalışan varsa 10 işçi,
- b) 101 ile 300 işçi arasında çalışan varsa % 10 oranında işçinin,
- c) İşyerinde çalışan işçi sayısı 301 ve daha fazla ise, en az 30 işçinin işine son verilmesi halinde toplu işçi çıkarma sayılır.
*** Yukarıda belirtilen işçiler aynı tarihte çıkarılabileceği gibi 1 ay içerisinde farklı tarihlerde de çıkarılması halinde toplu işçi çıkışı sayılacaktır. Örneğin; işyerinde 110 çalışan işçi varsa ve işverence 1 Temmuz günü 6 işçi, 20 Temmuz günü 10 işçi çıkarılma planlanmışsa bu da toplu işçi çıkarımı sayılarak çıkarılan işçi sayısına bakılmaksızın yine bildirim yapılması gerekmektedir.
Toplu İşten Çıkarmada İşverenin Sırasıyla Yapması Gerekenler
1-) İşveren toplu işçi çıkarmak istediğinde bunu en az 30 gün önceden bir yazı ile (varsa) işyeri sendika temsilcilerine, Türkiye İş Kurumu İl Müdürlüğü/İşkur Hizmet Merkezine bildirmesi zorunludur.
2-) İşverenin söz konusu yazılı bildiriminde işçi çıkarmanın nedenleri, bundan etkilenecek işçi sayısı, işe son verme işlemlerinin hangi tarihlerde gerçekleştireceğini ve iş sözleşmesini fesih ederek işten çıkaracağı işçilerin ad ve soyadları ile T.C. Kimlik numaralarına ilişkin bilgilerin bulunması zorunludur.
3-) Bildirim üzerinden 30 gün geçtikten sonra bildirilen işçiler işten çıkarılmalı,
(Bu kısım çok önemlidir. İşçiye ihbar öneli tanımak ve ihbar tazminatı ödenmek istenmiyorsa işçinin kıdemine göre sahip olduğu 14 günlük / 28 günlük / 42 günlük veya 56 günlük ihbar süresi bildirim yapıldıktan 30 gün sonra işlemeye başlayacaktır. İşten toplu olarak çıkarılan işçilere ihbar tazminatı ödenmek isteniyorsa işçinin tazminatlı işten çıkış işlemi, bildirimin yapıldığı tarihten itibaren 30 gün geçtikten sonra yapılmalıdır. Toplu işçi çıkarmada en önemli olan husus tazminat ödensin veya ödenmesin her iki durumda işçilerin çıkış işlemi, bildirimden en az 30 gün sonra yapılmasına dikkat edilmelidir.)
4-) İHLAL HALİNDE: İŞKUR İl Müdürlüklerine bildirim yapıldıktan sonra 30 gün geçmeden çıkış yapılması halinde veya İşkur’a bildirim yapılmadan çıkış yapılması halinde işten çıkarılan her işçi için Kanunun 100. maddesi gereğince, 2021 yılında 1.145,00 TL idari para cezası uygulanacaktır.
5-) Toplu işçi çıkarma durumu kesinleştikten sonra aynı nitelikteki iş için 6 ay içerisinde yeniden işçiye ihtiyaç olursa çıkarılmış olan işçilerden nitelikleri uygun olanlar işe geri alınmalı.
6-) İşyerinin bütünüyle kapatılarak kesin ve devamlı suretle faaliyete son verilmesi halinde, işveren sadece durumu en az otuz gün önceden Türkiye İş Kurumu Genel Müdürlüğü’nün ilgili il müdürlüğüne bildirmek ve işyerinde ilan etmekle yükümlüdür.
7-) Toplu işçi çıkarmada yasaya uygun olarak en az 30 gün önceden bildirim yapılarak çıkış işlemi yapılmış olsa da işçilerin işe iade davası açma hakkı yine bulunmaktadır. işveren tarafından ekonomik kriz nedeniyle bir işletmesel karar alınmakta ve toplu işçi çıkarma yoluna gidilmekte ise de, mahkemece yine işyerinin krizden etkilenip etkilenmediği, ekonomik krizin global mi, sektörel veya coğrafi mi olduğu hususları dahil olmak ama bunlar ile sınırlı olmayan her türlü bilgi bilançolar ve yazılı kayıtların da incelenmesi suretiyle incelenecek ve işe iade talebi değerlendirilecektir. Olası uyuşmazlıkta mahkemelere sunulmak üzere işyeri tarafından alınan işletmesel karar, işletmenin mali ve bilanço durumu, işçi fazlalığının oluşup oluşmadığı, feshin son çare ilkesine uyulup uyulmadığı gibi hususlara dikkat edilmesi uygun olacaktır.
Saygılarımızla iyi çalışmalar dileriz.
